ÇALIŞMA ALANLARI

Dr. Kambiz Moheb Psikiyatri & Psikoterapi Merkezi

Bipolar Duygudurum Bozukluğu :

Genel Bakış:

Eskiden manik depresif bozukluk olarak adlandırılan bipolar bozukluk hastalığı, duygusal yükselmeler (mani veya hipomani) ve çökkünlük (depresyon) dönemleri içeren bir ruh sağlığı hastalığıdır.

Hastalar depresyona girdiklerinde, kendilerini üzgün, umutsuz veya yetersiz hissedebilirler ve daha önce yaptıkları etkinlik ve zevk aldıkları aktiviteye karşı ilgilerini kaybedebilirler. Duygudurumları mani veya hipomani (maniden daha hafif duygudurum yükselmesi) döneme geçtiğinde, öforik, enerji dolu veya alışılmadık derecede sinirli halleri olabilir. Bu duygudurum değişiklikleri hastaların uyku düzeni, enerjik hissetme seviyesini, aktivitelere katılma isteği, yargılama ve düşünme yetenekleri ve davranışlarını etkileyebilmektedir.

Bu duygudurum değişiklikleri yılda birkaç kez ortaya çıkabilir.

Bipolar bozukluk ömür boyu süreğenlik gösteren bir sağlık sorunu olmasına rağmen, düzenli bir tedavi planı izlendiğinde duygulanım değişiklikleri ve diğer semptomlar kontrol altına tutulabilmektedir. Çoğu durumda, bipolar bozukluğun tedavi yönetiminde ilaçların yanında psikoterapilerin etkinliği de yer almaktadır.

Belirtiler:

Bipolar bozukluk ve ilgili bozuklukların birkaç türü vardır. Mani veya hipomani ve depresyon dönemleri içerebilirler. Semptomlar, duygulanım ve davranışta öngörülemeyen değişikliklere neden olabilmek ile birlikte hastalarda hayat kalitesinde düşme ve sosyal sorunlara neden olabilir.

Bipolar Bozukluğu Tip I: En az bir mani atağın olabileceği, öncesinde veya sonrasında hipomanik veya majör depresif nöbetler ile seyreden bir hastalıktır. Bazı durumlarda mani nöbeti psikotik belirtiler içerir veya psikozu tetikleyebilir.

Bipolar Bozukluk Tip II: Hastalar en az bir majör depresif dönem ve en az bir hipomanik dönem geçirirler, ancak hiç manik dönemleri yaşamazlar.

Siklotimik Bozukluk: Çocuklarda ve ergenlerde ağrılıklı olarak görülen birkaç hipomani ve depresif belirtilerin (major depresyondan daha az şiddetli ) en az iki yıl sürmesidir.

Diğer Türler: Bunlar; belirli ilaçlar veya alkol kullanımına bağlı veya Cushing Hastalığı veya Multipl Skleroz gibi tıbbi bir duruma bağlı ortaya çıkan bipolar ve ilgili bozuklukları içermektedir.

Bipolar Bozukluk Tip, Bipolar Bozukluk Tip I bozukluğun daha hafif bir formu olmadığı ve ayrı bir tanı olduğunu bilmek önem arzetmektedir. Bipolar Bozukluk Tip I’de manik dönemleri şiddetli ve tehlikeli olabilirken, Bipolar Bozukluk Tip II’de depresyon dönemleri deha uzun sürebilir. Bu yüzden önemli düzeyde hastalardaki hayat kalitesini bozmaya neden olabilirler.

Mani ve Hipomani Dönemleri:

Mani ve hipomani iki farklı dönem olarak bilinir, ancak benzer semptomlar ve belirtilere sahiptirler. Mani, hipomaniden daha şiddetlidir ve hastaların iş, okul hayatı ve sosyal aktivitelerinde belirgin sorunlara sebep olabilmektedir. Ayrıca bu dönemleri yaşayan hastalar kişiler arası etkileşim ve ilişki kurma konusunda zorlanma ve güçlük yaşayabilirler. Mani dönemi ayrıca gerçeği değerlendirme bozukluğuna (psikoz) da sebep olup hastane yatışı gerektirecek bir durumdur.

Hem mani dönemi hem de hipomani dönemi aşağıda yeralan bulgu ve belirtilerin üç veya daha fazlasını içerebilir:

• Anormal derecede mutluluk veya gerginlik hissi Hareketlilik, enerji ve ajitasyonda artış
• Özgüven arışı ve öfori
• Uyku ihtiyacında azalma
• Konuşma miktarı ve hızında artış
• Fikir uçuşmaları ( yarışan düşünceler)
• Dikkat dağınıklığı ve dikkatte artış
• Tehlikeli davranışlar ve riskli kararlar verme ( örneğin ihtiyacı olmayan eşyalar satın alma, riskli cinsel davranışlarda bulunma, abartılı ve gereksiz yatırımlar yapma )

Bipolar Bozukluk / Depresif dönem :

Depresif dönemde olan hastalar; iş, okul, sosyal iletişim ve günlük aktivitelerde belirgin düzeyde güçlük çekerler. Bu hastalar aşağıda yer alan belirtilerden beş veya daha fazlasını içerirler:

• Üzgün, boş, umutsuz veya ağlamaklı hissetme (çocuklarda ve ergenlerde, depresif duygudurum sinirlilik olarak kendini gösterebilir)
• Tüm aktiviteler veya daha önce zevk aldığı aktivitelere karşı belirgin şekilde ilgi kaybı veya bu etkinliklerden zevk almama
• Diyet yapmadığı halde önemli derecede kilo kaybı veya aşırı yemek yeme ve kilo artışı (çocuklarda kilo alamamak depresyon belirtisi olabilir)
• Uyku düzeninde bozukluk (uykusuzluk ya da aşırı uyuma )
• Motor hareketlerinde artış, huzursuzluk ya da hareketlerde yavaşlama Yorgunluk veya enerji kaybı
• Değersizlik, suçluluk hissi
• Düşünme ve odaklanma yeteneğinde azalma , kararsızlık İntiharı düşünceleri, intihar planı veya intihar girişimi

Bipolar bozukluğun diğer özellikleri:

Bipolar Bozukluk Tip I ve Bipolar Bozukluk Tip II belirtiler arasında endişe, sıkıntı, melankoli, psikotik belirtiler de yer alır. Bu belirtilerin süreleri ve ardısıra ortaya çıkması karışık veya hızlı döngülü özelliği için belirleyici olur. Ayrıca bu hastalıkta ki ataklar hamilelik sırasında veya mevsimlere göre değişkenlik gösterebilir.

Çocuklar ve Ergenlerde Bipolar Bozukluğun Belirtileri

Bipolar bozukluğun belirtilerini çocuklar ve ergenlerde tanımlamak oldukça zor olabilir. Bu belirtiler hastalığın iniş çıkışlar mı, stres veya travmanın sonuçları mı, yoksa bipolar bozukluk dışında başka bir ruhsal sorununun belirtileri mi olduğunu söylemek genellikle zordur.

Çocuk ve ergenlerdeki depresif veya manik / hipomanik belirtiler yetişkinlerdeki semptomlardan farklı olabilir ve duygudurumları ataklar sırasında hızla değişebilir.

Ne zaman doktora görünmeli:

Bipolar bozukluğu olan kişiler, duygudurum düzensizliği sırasında kendi hayatlarını ve sevdiklerinin hayatlarını ne kadar olumsuz etkilediklerinin farkında olamazlar. Bundan dolayı tedavi ve desteğe ihtiyaç duymazlar. Bipolar bozukluğu olan bazı insanlar ise mani döneminde öforik ve üretken bir hayat yaşayabilir ve bunu olumlu bir durum olarak değerlendirebilir. Ancak bu süreci zaman zaman depresif belirtiler takip edebilir. Atak dönemindeki hastalar finansal işleri yönetiminde, yasal so veya ilişki sorunları içinde bırakabilecek duygusal bir çöküş izler.

Depresyon veya mani belirtilerini kendinizde veya sevdiklerinizde farkettiğinizde doktorunuza başvurun. Bipolar bozukluk tedavi almadan kendi kendine iyileşecek bir hastalık değildir.